شهابوارها چيستند؟

شهابوارها چيستند؟

شهابوارها اجرام كوچك جامدي به اندازه دانه شن هستند كه فضارا در مي نوردند اكثر آن ها در همان مدارهايي حركت مي كنند كه در اشغال ستاره هاي دنباله دار است مطالعه مواضع و حركت هاي آن ها حاكي از آن است كه شهابوارها بقاياي ستاره ها دنباله داري اند كه بخش بزرگي از جرم خودرا ضمن عبور هاي متوالي از نزديكي خورشيد از دست داده اند اندك زماني پس از مرگ دنباله دار اين ذرات كه جاذبه گرانشي شان توان آن را ندارد كه انسجام و پيوستگي آنان را به يكديگر سبب شود اجتماع به هم فشرده اي را به وجود مي آورند كه (كپه ي سنگريزه هاي متحرك ) توصيف خوبي است اين اجتماع را كپه مي ناميم. با گذشت زمان برخورد و پراكندگي زيادي در ميان اين ذرات ، هم در طول مدار بيضوي و هم در عرض آن ، صورت مي پذيرد . توده ي دراز شده و كشيده اي از اين ذرات كه ممكن است در سرتا سر مدار گسترده باشد، به نهر موسوم است كپه يا نهر هاي متراكم ، رگبار هاي شخانه اي يا تير شهاب را به وجود مي آورد زمين در حين حركت در مدارش پيوسته با بسياري از اين ذرات برخورد مي كند اين شهابوارها كه در هنگام ورود به زمين سرعتي در حدود 30 كيلومتر بر ثانيه دارند بر اثر گرماي حاصل از تراكم هوا در جلوي آن ها و اصطكاك ميان هوا و سطح شان مي سوزند و خاكستر مي شوند شهابوار ها نخست در ارتفاع (100تا 150 كيلومتري) مرئي ميشوند ودر ارتفاع هاي 50 تا 80 كيلومتري از بين ميروند پديده ي نوري كه از ورود شهابوارها به جو زمين حاصل مي شود شخانه يا تير شهاب نام دارد يعني در واقع نوري كه ما مي بينيم حاصل برخورد اتم هايي كه از شهابوارها واجهيده اند با اتم هاي هواي داغ است . تعداد شخانه هاي كم نور تر كه تنها به كمك تلسكوپ ديده مي شوند بين 5 تا 10 هزار ميليون بر آورد مي شود. غباري كه از خاكستر شدن شخانه ها به جا مي ماند روزانه صدها تن بر جرم سياره ي ما مي افزايد. فراواني شخانه ها در ساعات بعد از نيمه شب از همه وقت بيشتر است به طور متوسط عده ي شخانه هايي كه در ساعات بين نيمه شب و طلوع خورشيد مي توان ديد دو برابر تعداد آن ها در فاصله ي زماني مشابه پيش از نيمه شب است زيرا بعد از نيمه شب ناظر بر سمت پيشين زمين در حركت مداري است و در نتيجه هم شخانه هايي را مي بينيد كه زمين بر آن ها سبقت مي گيرد و هم آن هايي را كه از مقابل با زمين بر خورد مي كنند. تغيراتي نيز با فصول مشهود است به علت زاويه ي ميل استواي زمين با مدارش فراواني شخانه ها در فصل پاييز براي ناظران عرض هاي شمالي از هر وقت ديگر بيشتر است ، افزايش شديد عده ي شخانه ها زماني روي مي دهد كه زمين از ميان كپه يا نهري بگذرد در آن هنگام عده ي آن ها در هر ناحيه ي كوچك هزاران در ساعت است در صورتي كه در مواقع عادي چند شخانه در ساعت بيش نيست تعداد زيادي شخانه ي مرئي يك رگبار شخانه اي نام دارد. شخانه ها ي يك رگبار مسير هاي موازي هم دارند اين مسير ها از ديد ناظر در نتيجه پرسپكتيو چنين مي نمايند كه در نقطه اي بر كره ي آسمان همگرا ميشوند اين نقطه را نور باران مي نامند هر رگبار شخانه اي به نام صورت فلكي اي ناميده مي شود كه نوربارانش در آن است براي مثال همين بارش اسدي كه در پيش داريم . از 22 تا 26 آبان ماه هر شب بارش شهابي اسدي داريم كه منشا آن ستاره دنباله دارتمپل است.

منبع : كتاب نجوم به زبان ساده